Heidy Masman

''Craving the essentials''

Kleur op goud

Mooi weer vandaag. Echt een dag om de fiets te pakken voor een tochtje naar Apeldoorn, naar CODA. Wat een inspirerende tentoonstelling!  Zelf ben ik niet zo’n sieradendrager, maar ik mag er wel heel graag naar kijken. Wat een juweeltjes in de vitrines tussen de kleurrijke wanden. Werk van Robert Smit (1941) die het sieraad tot kunst verheft. Robert is wars van trends, dogma’s en hypes. De kleuren en vormen lokken, als paletten uitgestald. Een andere kijk op het sieraad; een speeltuin van experimenten in kleuren en vormen. Een opvallende combinatie van materialen en technieken. Hij gebruikt naast lood, staal, tinplate en epoxy vnl. goud, in veel legeringen.

Sieraden

In de folder lees ik dat hij in zijn jonge jaren een opleiding als instrumentmaker aan de Technische School in Delft heeft gevolgd. Daarna komt hij in contact met de kunstwereld. Hij raakt bevriend met Jan Schoonhoven (ZERO beweging, 1958-1966) die hem aanzet tot het maken van sieraden. Robert studeert aan de sieradenopleiding in Pforzheim (1963-1966) waar hij cum laude afstudeert. Licht en beweging, ritme, monochrome kleuren, herhaling van gelijkvormige elementen zijn te zien in de bewerkte oppervlakten van de sieraden, zoals de ZERO kunstenaars dat ook deden in hun kunst. Maar ook de invloed van de Italiaanse kunstenaar Lucio Fontana is goed te zien. In zijn werken ‘concetto spaziale’ (verovering van de ruimte) zie je hoe Lucio oppervlakten als linnen en papier bekrast, doorprikt en insnijdt.

Tekenen en schilderen

Robert stopt met het maken van sieraden aan het begin van de jaren zeventig. Toen lag het accent van het sieraad op het ambachtelijke aspect en het ontwerp. Hij kon zich niet vinden in deze algemeen geaccepteerde benadering. Hij beschouwt het sieraad als kunst en besloot te gaan tekenen en schilderen. Je kunt zien dat dat veel invloed heeft gehad op zijn verdere ontwikkeling. Op een aantal ingelijste werken blijkt dat hij graag kadergrenzen overschrijdt en regelmatig buiten de lijntjes kleurt.

Op de tentoonstelling  staat een hele grote wand met een oude foto van visserskinderen op Marken. Robert heeft zich laten inspireren door de kleuren van de kleding van deze kinderen. Er hangt een fotoprint van een meisje op dibond (aluminiumplaat).  Het ‘frontje’ van de kleding van het meisje is vrolijk gekleurd. Het heeft hem ook geinspireerd  tot het maken van grote vierkante sieraden. Op een zo’n sieraad meen  ik rechtsonder een bootje op het blauwe Markermeer te zien. Links ervan zie ik een gouden kruisje, wat erop wijst dat de Markers katholiek waren maar na 1957 ‘overliepen’ naar het protestantisme omdat Marken toen met een dijk met het vasteland verbonden werd.

Verlangen naar essentie

In 1985 keert hij terug naar het sieraad omdat zijn onderzoek naar de tekening is afgerond. De uitbundige gouden sieraden die hij dan maakt zijn bekrast, bedrukt, beschilderd, gekruld en gewalst.                                                                                                                                                                

Robert experimenteert erop los. In zijn sculpturale en abstracte werken laat hij zijn liefde zien voor textuur en erosie van en op oppervlakken. Over een aantal van deze werken heb ik mijn twijfels wat betreft de draagbaarheid, maar als kunstobject aan de muur of in de ruimte zou het ook zeker niet misstaan!

In de vrij grote sieraden wordt ook gekruld draad verwerkt, waarin zijn tekeninvloed is te zien. De gekrulde sieraden uit de collectie zijn wat mij betreft wel erg uitbundig. De grondvormen bestaan echter wel steeds uit vierkanten en rechthoeken. Nee, geef mij liever de platte kleinere broches die bekrast, geschuurd en beschilderd zijn. Op een broche zie je hoe op een bijna kinderlijke manier blauwe en zwarte dotjes verf zijn aangebracht en cirkels vanuit de pols zijn getekend. Ik houd van het (schijnbaar?) spontane in zijn werk en de texturen die je ook wel ziet op oude deuren en verweerde muren. De kleine plaatjes op de broches zijn met goudkleurige klinknageltjes vastgezet wat het sieraadje een ambachtelijke uitstraling geeft.

De expositie duurt van 16 januari t/m 24 april 2022. Tevens werk te zien van Cees Post (sieraden) en Arno Kramer (tekeningen)